Politechnika Śląska uczelnią badawczą!

Znamy już wyniki pierwszego konkursu w programie „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza”. Celem konkursu było wyłonienie i wsparcie uczelni, które będą dążyć do osiągnięcia statusu uniwersytetu badawczego, a także będą w stanie skutecznie konkurować z najlepszymi ośrodkami akademickimi w Europie i na świecie.

Spośród uprawnionych do startu w konkursie 20 najlepszych uczelni w Polsce międzynarodowy zespół ekspertów wyłonił 10, które w latach 2020–2026 będą otrzymywać subwencję zwiększoną o 10%. Wśród nich znalazła się także Politechnika Śląska! 

Pozostałe uczelnie, które wzięły udział w konkursie, ale nie znalazły się w pierwszej 10, także otrzymają wsparcie finansowe – subwencję zwiększoną o 2%. 

‒ Rozstrzygnięcie pierwszego konkursu w ramach programu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza” jest kluczowym akcentem 4-letniego okresu reform polskiego systemu szkolnictwa wyższego. To  jedna z najważniejszych inicjatyw wprowadzonych przez Konstytucję dla Nauki. To również zwieńczenie kilkunastoletnich starań o wyłonienie uczelni badawczych ‒ mówił premier Jarosław Gowin podczas ogłaszania wyników konkursu.

Do udziału w pierwszym konkursie „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza” (IDUB) zakwalifikowano 20 najlepszych uczelni w kraju. Wszystkie z nich spełniły ustawowe warunki dotyczące kategorii naukowych uzyskanych podczas ostatniej kompleksowej oceny jednostek naukowych w odniesieniu do liczby dziedzin i dyscyplin, w których uczelnia prowadzi działalność naukową. Ponadto żaden z kierunków studiów prowadzonych przez uczelnię nie mógł mieć negatywnej oceny Polskiej Komisji Akredytacyjnej. Międzynarodowy zespół ekspertów związanych z sektorem nauki i szkolnictwa wyższego wyłonił 10 uczelni, które w przyszłości staną się uczelniami badawczymi. Znalazły się wśród nich:

• Uniwersytet Warszawski,
• Politechnika Gdańska,
• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,
• Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie,
• Uniwersytet Jagielloński,
• Politechnika Warszawska,
• Gdański Uniwersytet Medyczny,
• Politechnika Śląska,
• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu,
• Uniwersytet Wrocławski.

20 uczelni ‒ 20 wygranych

‒ Formuła programu IDUB pozwala stwierdzić, że wśród szkół wyższych startujących w konkursie, nie ma przegranych. Wszystkie 20 uczelni to zwycięzcy. Wszystkie startujące placówki spełniły restrykcyjne warunki udziału w konkursie, związane z jakością prowadzonych badań naukowych i zróżnicowaniem profilu działalności ‒ zaznaczył premier Jarosław Gowin. W wyniku oceny wyłoniono 10 uczelni, które w latach 2020–2026 będą otrzymywać corocznie zwiększenie subwencji (w wysokości 10% subwencji uzyskanej w 2019 r.). Pozostałe szkoły wyższe, które wzięły udział w konkursie, ale nie zostały w nim wyłonione, także otrzymają dodatkowe wsparcie finansowe – zwiększenie subwencji na okres 2020–2025 w wysokości 2% subwencji uzyskanej w 2019 r. Te uczelnie to:

• Politechnika Łódzka
• Politechnika WrocławskaUniwersytet Gdański
• Uniwersytet Łódzki
• Uniwersytet Medyczny w Białymstoku
• Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
• Uniwersytet Medyczny w Łodzi
• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
• Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
• Uniwersytet Śląski.

‒ Dyskusje w środowisku akademickim pokazują, że wszystkie 20 uczelni zyskało na prestiżu dzięki wyróżnieniu, jakim była możliwość udziału w tym programie. Ponadto, na wielu uczelniach perspektywa udziału w konkursie była bodźcem do analizy własnych słabych i mocnych stron ‒ podkreślił premier Gowin.

Międzynarodowy zespół oceniający

Każda z 20 uczelni była oceniona przez 15 wybitnych ekspertów. Wśród nich znalazły się osoby, które pełniły funkcję rektorów, prezydentów lub prorektorów czołowych uczelni europejskich, m.in. Uniwersytetu w Getyndze, Uniwersytetu w Amsterdamie, Uniwersytetu w Aarhus, Uniwersytetu w Manchesterze czy Uniwersytetu w Southampton. Członkami zespołu byli również naukowcy, którzy cieszą się autorytetem w międzynarodowym środowisku naukowym. Dobór ekspertów został dokonany w taki sposób, aby zapewnić udział w zespole reprezentantów każdej dziedziny nauki.  

Członkowie zespołu mają doświadczenie w pracy w instytucjach z różnych krajów, m.in. Niemiec, Anglii, Francji, Hiszpanii, krajów Beneluksu, krajów skandynawskich, Szwajcarii czy Węgier. Przewodniczący zespołu, prof. Lauritz Holm-Nielsen, był współautorem raportu Poland’s Higher Education and Science System przygotowanego w 2017 r. w ramach programu Komisji Europejskiej Horizon 2020 Policy Support Facility.

Pomoc w przygotowaniu wniosków

We wnioskach ocenianych przez ekspertów uczelnie przedstawiły m.in. analizę własnego potencjału oraz plany rozwoju obejmujące cele i działania dotyczące przede wszystkim:

• zwiększenia wpływu działalności naukowej uczelni na rozwój światowej nauki
• wzmocnienia współpracy badawczej z ośrodkami naukowymi o wysokiej renomie w skali międzynarodowej
• podniesienia jakości kształcenia studentów i doktorantów
• poprawy polityki kadrowej na uczelni i podniesienia jakości zarządzania uczelnią.

Uczelnie były również zobowiązane do wskazania priorytetowych obszarów badawczych, w obrębie których będą prowadzić zintensyfikowaną działalność naukową.

Wszystkie szkoły wyższe uprawnione do udziału w pierwszym konkursie programu IDUB otrzymały w 2018 r., w ramach przedsięwzięcia „Strategia Doskonałości – Uczelnia Badawcza”, dodatkowe środki finansowe (w wysokości 700 tys.–1 mln zł) służące wsparciu w przygotowaniu wniosków oraz w zakresie przeprowadzenia odpowiednich badań naukowych i analiz.

Ocena wniosków – szczegółowe kryteria

Wnioski przedstawione przez uczelnie były oceniane pod kątem:

poziomu merytorycznego
istotności założonych celów dla podniesienia międzynarodowego znaczenia działalności uczelnia
dekwatności opisywanych działań do założonych celów
i potencjału uczelni.

Ocena miała charakter ekspercki. W ocenie kryteriów dotyczących celów i potencjału wzięto dodatkowo pod uwagę wskaźniki mierzące przede wszystkim jakość działalności naukowej prowadzonej przez uczelnie.

Poza oceną opartą na zawartości wniosku, międzynarodowy zespół ekspertów przeprowadził przesłuchania przedstawicieli wszystkich uczelni. Uczelnie miały też możliwość złożenia zastrzeżeń do projektów raportów. Wynikiem prac zespołów będą raporty końcowe oraz lista rankingowa wniosków ocenionych pozytywnie. Raporty końcowe zawierają ocenę wniosku, wraz z uzasadnieniem.

Ewaluacja realizacji planów i kolejny okres finansowania Uczelnie przedstawiły plan działań na najbliższe lata. Realizacja tego planu będzie podlegała ewaluacjom. Pierwsza ocena śródokresowa zostanie przeprowadzona w 2023 r., końcowa zaś – w 2026 r. Po tym czasie uczelnie będą miały możliwość przedłużenia finansowania na kolejne lata (2027‒2032). Jednak nie wszystkie. 

Co najmniej dwie szkoły wyższe, które uzyskają negatywny wynik lub znajdą się na najniższych miejscach listy rankingowej po ewaluacji, nie otrzymają dalszego finansowania. Zwolnione w ten sposób miejsca będą mogły zająć uczelnie lub federacje, które wygrają kolejny konkurs w ramach programu „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza”. Odbędzie się on w 2026 r. i skierowany będzie do tych ośrodków akademickich, które nie były finansowane w ramach pierwszego konkursu.